Aydınlık veya Karanlık mod
Nesimi’nin Doğum Yeri ve Tarihi
Şair Nesimi, yaklaşık 1369 yılında Halep’te (günümüzde Suriye sınırları içinde) doğmuştur. Asıl adı İmadeddin Nesimi olan şair, kaynaklarda bazı farklılıklar olmakla birlikte Azeri veya Türkmen asıllı olduğu kabul edilir. Bazı araştırmalar doğum yerinin Azerbaycan’ın Şamahı şehri olabileceğini de öne sürmektedir.
Nesimi küçük yaşlardan itibaren dini ilimler, felsefe, astronomi, matematik ve dil alanlarında eğitim almıştır. Arapça ve Farsça dillerini çok iyi derecede konuşup yazabilen Nesimi, klasik İslam eğitimiyle yetişmiş; aynı zamanda dönemin önemli düşünsel akımlarından olan Hurufilik ile tanışarak felsefi görüşlerini bu doğrultuda şekillendirmiştir.
Nesimi, genç yaşlarında Hurufilik öğretisini benimsemiş ve bu öğretiyi yaymak için çeşitli şehirleri gezmiştir. Hurufilik, insanın Allah’ın tecellisi olduğuna inanan mistik bir akımdır ve o dönemde mevcut dinî anlayışlarla çeliştiği için tehlikeli kabul edilmekteydi.
Bu inanç sisteminin öncüsü Fazlullah Hurufi’nin takipçisi olan Nesimi, öğretisini şiirlerinde yaymak amacıyla önce Irak ve Anadolu topraklarında dolaşmış, daha sonra Halep’e yerleşmiştir.
Halep’te Hurufiliği açıkça savunması ve halk arasında hızla benimsenmesi, dönemin dini otoriteleriyle çatışmasına neden olmuş, dinden sapkınlıkla suçlanarak ölüm cezasına çarptırılmıştır.
1417 yılında Halep’te, halkın gözü önünde derisi yüzülerek idam edilen Nesimi, inandığı düşünceler uğruna canını vermiştir. Ölümü, İslam dünyasında fikir özgürlüğü ve inanç uğruna ödenen bedelin sembollerinden biri haline gelmiştir.
Nesimi, özellikle Türkçe Divanı ile tanınır. Arapça ve Farsça şiirler de yazmıştır. Divanında tasavvufî, felsefî, metafizik konulara yer vermiştir. Şiirlerinde insanın kutsallığı, evrensel sevgi, Tanrı-insan birliği gibi temaları işlemiştir.
Türk edebiyatında Hurufi anlayışının en güçlü şairlerinden biri olarak kabul edilir. Dili oldukça sade, ancak içeriği derinlikli olan şiirleriyle Yunus Emre tarzına yakınlık gösterir.
Eserleri:
Nesimi, yaşadığı dönemde herhangi bir ödül almamış olsa da, ölümünden sonra edebiyat ve düşünce tarihinde önemli bir figür haline gelmiştir. Pek çok şair ve düşünür onu örnek almış; Ali Şîr Nevaî, Fuzûlî, Pir Sultan Abdal gibi isimler eserlerinde Nesimi’nin etkilerini yansıtmıştır.
Modern dönemde de adı çeşitli edebiyat ödüllerine, kültürel etkinliklere ve festivallere verilmiştir. Azerbaycan’da 2019 yılı "Nesimi Yılı" ilan edilmiştir.
Nesimi'nin özel hayatına dair çok az bilgi vardır. Ancak bazı kaynaklara göre evli olduğu ve çocuk sahibi olduğu düşünülmektedir. Yaşamını tamamen inancı, şiiri ve düşünsel yolculuğu üzerine kurduğu için, özel hayatına dair bilgiler çok fazla yazılı kaynakta yer almaz.
